Category: لرغونې نړۍ

د موسا خيلو انځورونه

په لورلایي کې د موسا خيلو سره نږدې څو سمڅې دي چې ځايي لرغون پوهانو پکې د برونزو د دورې نښې لټولې. دا ۵ زره کاله پخوانۍ زمانه وه چې د اباسين سره نژدې خلکو ژوند کوو. د بلوچستان حکومت د قديمه اثارو د شعبې مشر فضل داد کاکړ په تېږو ځينې انځورونه وموندل. ورپسې […]

آريایي نقشونه

د افغانستان د لارې هند ته د اريایي خلکو د کډ والۍ خبره ځينو ته د منلو وړ نه ده ځکه د دوی له خوا څه نښې نه دي پاتې شوي. خو په ۱۹۷۸ م کې د چين او د پاکستان تر منځ د قراقرم د لویې لارې د جوړېدو پر مهال په تېږو عجيبه […]

د بېستون ډبرليک

د ايران په لويديځ کې د کرمانشاه ښارسره نږدې د بېستون په غردوه نيم زره کاله پخوانۍ ليکنه د پارس د تاريخ يوه مهمه نښه ګڼل کېږي. په ۱۸۳۵ م کې د برتانیا د هند لویدیځې کمپنۍ يو پوځي افسر هنري رالينډ دا غر ولېدو او د هغې ژبې د لوستلو هوډ يې وکړو. دی […]

د اباسين تمدن

په ۲۰۰۵ م کې د پاکستان د پنجاب ايالت د کلتور وزارت له خوا د ساهيوال د ضلع (ولسوالۍ) نه دوه ويشت ميله جنوب لوېديځ کې د يو تفريحي پارک جوړول پیل شول. دبرونزو د دورې دا لرغونې سيمه په ۱۹۲۰ م کې برتانیا لرغون پېژندنکو يوی ډلې رابرسېره کړه چي د يو لرغوني ښار […]

البترا يا پېټرا

د اردن په جنوب کې د پېټرا لرغونې ښار لکه د افسانو د ښاپېريو او د دېوانو د اوسيدو ځايونه لري چې په ليدو يې عقل حېرانه پاتې شي. پېټرا په اصل کې لاطيني توری دی چې د تيږې مانا ورکوي. د ۳۰۰۰ ق م نه واخلې تر ۲۰۰۰ م پورې دلته په تيږو کې […]

قېس عبد الرشيد

په ۱۶۱۲ م ( ۱۰۲۱ ه) کې د هند يو مورخ خواجه نعمت الله هروي د “مخزن افغاني” د پښتنو تاريخ وليکلو چې مغل واکمن جهانګير پر تخت ناست و. هروي ليکي چې کله خالد بن وليد مسلمان شو نو هغه بني اسرايل، بني افغان او بني اعمام ته چې د غور د غرونو شا […]

پنجشيراو د پينځو پانډوانو کيسه

د اريايي وختونو هغه دود چې مور واکي نوميږي، ښځه به پکې د کور او د ټولنې مشره وه. د هغه وخت يوه کيسه ده چې د يو راجه پينځو زامنود يوې ښځې سره واده کړې و. دوي په هستينا پور کې يو ښکلې ښار اباد کړو چې اندر پرستها نوميدو اواوس ډېلي نوميږي. مشر […]

د ويدونو ورک سيند

د اريايانو په ويدي سندرو کی د پنجاب سيمه د “سندهوس” په نوم ياده شوې ده چې مانا يې د اوو سيندونو خاوره وه. دا سيندونه، اباسين، جهلم، چناب، ستلج، بياس، راوي او سرسوتي ( سرس وتي) دي. سرسوتي د هغو نورو سپېڅلو سيندونو مشر ګڼل کيدو او دا يواځينې سيند دی چې د اريايانو […]

په سرخ کوتل کې څه وو؟

د کابل نه مزار ته په لاره د پل خمري نه په ۱۰ ميل په فاصله يوه ځاې د سورکوتل غونډۍ د کافر کلا په نوم شهرت لرلو. په ۱۹۵۱ م په سر کې د قطغن والي اسماعيل خان د عمومي سړک نه د غونډۍ په ختيځ کې د يو سړک جوړولو تابيا وکړه. کله […]

په افغانستان کې د يهودانو اسناد

په عبراني ژبې کې ” جنيزا” هغه ځاې ته وايي چې د گودام په څېر يهودي عبادت خانې شا ته جوړ وي او ټولې زړې صحيفې پکې خوندي کېږي. په يهودي عقيده کې هر هغه کاغذ چې د خداې نوم پرې ليکلې وي، بايد يا په زمکه کې خښ شي او يا خاص ځاې کې […]