Category: چاپېريال او روغتيا

شموخه

د وریژو- غنم- اوربشو او جوارو نه وروسته شموخه پینځم ځای کې هغه بوتی دی چې د نړۍ انسانانو خپل خوراک لپاره پر زمکه وکرله. د پښتونخوا کروند ګر ورته “نری جوار” وایی او د شین بوټي نه علاوه د دې دانه له پخیدو وروسته څاروو ته په ونډه کې ورګډوي. شموخه په هندي کې، […]

مماڼې

اوسنو ځوانانو ته چې د “مماڼو” نوم واخلې نو حیرانه پاتې شي. دوی د رانجو د رنګ هغه توره وړه میوه نه پېژني چې په اوړي کې به له سوات راوړل کیده. ځینې يې د “ګور ګورو” سره غلط کړي. خو مماڼې او ګورګوره دوه جلا میوې دي. مماڼی د افریقه او ایشیا بوټې او […]

ماڼو- مانړو

څه نا څه پنځوس کاله کېږي چې په باړه بازار کې مې یو ماشوم د شنو پاڼو امیلونو سره ولیدو. نزدې ورغلم او له هغه مې د یوې روپۍ د خوشبودارو پاڼو امیل واخیستو خو نوم يې نه و معلوم. پوښتنه وکړه خو نوم يې نه و زده. په موټر کې د پاڼو خوشبوی خپور […]

جلغوزه- چلغوزه

په اکتوبر ۲۰۲۰م کې یوه ملګری مې پیښور ته تله. پوښتنه يې وکړه چې هلته نه دې څه پکار دي؟ د یوڅو کتابونو فرمایش مې وکړو. هغې ویل، بل څه؟ ما ویل که تازه چلغوزي بازار ته راغلي وو نو راوړه. ویل يې موټر به ورته خرڅ کړم، ۸۰۰۰ روپۍ کلو دي…هاهاها. دا د ټوکو […]

مرغومې – مارخور

په ۲۰۱۵م کې د وحشي ځناورو د ژغورنې ادارې مارخور اوزه (چېلۍ) په ښکار او نیولو بندیز اعلان کړو. داسې ویره ده چې د مرکزي ایشیا قراقرم او د همالیه د غرونو د دغه ښایسته ځناورنسل په ختمیدو دی. د مارخور ښکرونه تاو راتاو وي او یو روایت دی چې دا مار په خپلو غاښونو […]

دستنبو

د سکول په زمانه کې مو د مرزا غالب شاعري هم لوستله او د ده د کتابونو په لسټ کې یو نوم ” دستنبو” چې مونږ به دستمبو تلفظ کاو لیکلی و. استادې راته ویل چې دا یو ډول خوشبویی وي. کلونه وروسته یو افغان راته وویل چې دا یو خټکی (خربوزه) وي. په ۲۰۰۵م […]

ملتاني خټه

په سکول کې مو د شین بخن رنګ خاورې غونډ د کتابونو ( قرطاسیی) له دکان اخیستو. دا به په هغه لامده تختۍ وهل کیده چې له وچیدو وروسته پرې په قلم او رنګ توري لیکل. هغه وخت خبر نه وو چې دغه خټه شوی خاوره له ملتان راځي. مونږ به ورته ” ګاچي” ویل. […]

ګلقند

د پارس نادر شاه په فروري ۱۷۳۹م کله چې په دلي حمله وکړه نو ستړیا او ګرمۍ له کبله يې طبیعت خراب شو. شاهي حکیم ورته ګلقند راوغوښتل. د شیشې له مرتبان د سرو زرو په قاشوغه لږ ګلقند يې په یوه نقریی تله کې وتلل او په وړوکي کاسه کې يې باچا ته ورکړل. […]

کنګینه

یوه خټینه کټوۍ چې تازه انګور پکې وساتي، سر يې په خټو بند کړي او تر زمکې لاندې یا یخ ځای کې کېږدي. په ژمي کې هغه وخت چې نوره میوه ختمه وي نو دغه کنګینه یو ځل بیا تازه انګور خوړلو لپاره راوباسي. د افغانستان په خاوره د کندهار نه تر تخار انګور پیدا […]

څېړۍ

د انسان په روحاني او ړندو عقیدو کې د څېړۍ ونې لوی رول لوبولې دی. دا ونه په انګریزي کې ” اوک” او اردو کې ” شاه بلوط” نومېږي چې اوس په نړۍ کې د دې شا و خوا ۶۰۰ قسمونه پیژندل شوي او تر ټولو قیمتي يې “ریډ اوک” په شمالي امریکه کې وي. […]