قره په ترکي ژبې کې توررنگ او قل يا کل د اوبو ډنډ ته وايي. د تاجکستان د پامير په غرونو کې د اوبو يو ډنډ او د سنگکيانگ د چيني تاشقرغان نه وړاندې يوجهيل قراقل نومېږي. د ازبکستان د بخارا ولايت يو ښار هم قراقل نومېږي چې ښايي په لومړي ځل يې د پسونو […]
د کلي د پټيو نه وراخوا د څو ونو په سيوري کې دوو غوايانو يو لوې څرخ په يوې دايرې کې گرځوو. د څرخ سره بې شمېره د خاورو کنډولي تړلي وو چې د کوهي له اوبو ډکيدل. کنډولي چې بره راپورته شول نو اوبه به ترې يو وړوکي لښتي کې توې شوې او هغه […]
په پښتو کې د ” کال” تورې د سانسکرت ژبې نه راپاتې دی چې وخت، زمانې يا يوې دورې ته وايي. د نړۍ په هرې ژبې کې د کال لپاره خپل توري او زيات د زمانې او د وخت مانا ورکوي. د زمکې کره د لمر چاپېره تاوېږي او د فلکياتو علم وايي چې يو […]
په ۱۸۷۲ م کې د مصر انجينير حسن رجب يو لرغونې بوټې د فرانسې نه راوړو چې پخپل هيواد کې يې وکري. هغه ځنگلي بوټې په اصل کې د مصر و خو هلته د زرگونو کالو په موده کې په بې درېغه پرېکولو تر نولسمې پېړۍ الونيا شو. دا بوټې “پپايرس” نومېږي چې د شپږ […]
د صفرې اسلامي مياشت په پښتونخوا کې ” د چوري مياشت” نومېږي. څو کاله پخوا هم د دې مياشتې په لومړۍ چارشنبې ښځو د غنمو کلکې پتيرې به له تنور راوويستې او په يو کټ يا پر زمکه هوار شوي پوزي او يا څادر به يې ماتې کړې. د کور جينکو يا گاونډېان به يې […]
د تورې کلکې خټې په شان مواد چې د افغانستان له غرونو يې راټولوي او ډېر خلک يې اوس نه پيژني، سلاجيت نوميږي. تور، سپين او په تيز نسواري رنگ کې دا مواد هماليه، التاي او قفقاز په غرونو کې موندل کيږي. په سانسکرت ژبې کې سلاجيت يا شيلاجيت هغه تيږې ته واي چې نه […]
په ځينو پښتنو کې اوس هم د نوي زيږېدلې ماشوم لپاره د جامو سره سره، “ورڼي او سيزني” ارو مرو جوړېږي. هغه چې دا نومونه په لومړۍ ځل ولولي، ورڼې يا اورڼي څلور گوټيزه تيکه وي چې ماشوم پکې تاو کړي او سيزني هغه پړي ته وايي چې يو ميټر اوږد وي او د ماشوم […]
هر وختې چې مور به مې قيمه او کچنار پاخه کړل نو د ماشومانو خلې به بوسې شوې. کچنال يا کچنار راته سبزي ښکاريده او لږ ماشومان به داسې وي چې هغه په شوق وخوري. د سپرلي په وتلو دا شنې غوټۍ به د پېښور ترکارۍ په دکانونو ډېرۍ ډېرۍ پرتې وې. د ځينو خلې […]
په يوناني داستانونو کې “نرکيسوس يا نارسيسس” يو ښکاري و چې د سيند د يو اسطورې او د اوبو د ښاپېرۍ زوې و. نرکيسوس په ښکلا کې سارې نه لرلو او کومو خلکو چې به ورسره مينه کوله، هغوي به يې له پامه وغورځول. دی د خپل ښايست نه خبر نه و او اخر د […]
سږ کال د سعودي عرب حکومت هغو بوډاگانو ته چې پخپلو پښو نشي گرځيدې، د حج ممانعت او نورو ته يې د حج د فرايضو پر وخت “ماسک” يا نقاب کارول ضرور کړي دي. د دې سبب د سږو او د تنفس هغه ناروغي ده چې په لومړي ځل سعودي عرب کې ځينې کسان وژلي […]