په شلمې ميلادي پېړۍ کې د افغانستان په اړه معلوماتي پاڼو او کتابونو کې هيچا د دې منارې ذکر نه دی کړی. سبب يې دا و چې د بلخ او دولت اباد تر منځ په خام سړک ورتلل ګران وو. د بلخ نه ۲۷ کلوميټر ليرې د دولت اباد په ولسوالۍ کې يو ترکمن کلی […]

اټک ته پخوا خلکو اټک بنارس ويل ځکه دلته د دوو سيندونو (اباسين او کابل) اوبه يو ځای کېږي او هندوانو سپيڅلی ګاڼه. په ۱۵۵۵ م کې د مغل باچا همايون د مړينې نه وروسته د ده يو زوی جلال الدين محمد اکبر د هندوستان او بل ميرزا محمد حکيم د کابل او پېښور واکمن […]

په ماشومتوب کې به مو د اور ګاډي په سفر کې د دې پول نه د تيرېدو انتظار کوو. د پول د پاسه ما داسې ګڼله لکه چې په هوا کې الوزو ځکه ښکته يوازې د اباسين او د کابل سيندونو خړې او شنې اوبه مو ليدې شوې. د سيند د ماهيانو لپاره به ما […]

” دا مينار ځان له يواځې او مکمل حالت کې ولاړ دی. بل څه ورته نږدې نشته ځکه په نږدې غونډيو د يو دوو ماڼيو کنډوالې هم نه ښکاري. د دې پر مخ د سر نه تر پایه، مستطيل، څلور ګوټيزه ، ولونه، ستوري او نورشکلونه په خټو کې ډېر په مهارت جوړ شوي دي.” […]

د کندهار زوړ ښار شمال ته يو غر “سر پوزه” نومېږي چې له بېخه تر څوکې پورې يې يو وخت ۴۵ پوړۍ ورختلي وې. وروستو ترې ۴۳ پاتې شوې او په تاريخ کې د چهل زينو په نوم ياد شو. د غر په څوکه يو غار د خونې په شکل جوړ دی چې د شپاړسمې […]

د مزار ښار نه ۲۱ کلوميټر لوېديځ کې د بلخ ولسوالۍ کې افغانستان تر ټولو لرغونې جومات “مسجد نو ګومبد” په نهمې ميلادي پېړۍ کې جوړ شو. ځايي خلک ورته د “حاجي پياده” جومات هم وايي. هغه کس چې پلې حج له تللې و، د دې جومات سره څه اړيکې لرلې، څو ډوله داستانونه لري. […]

په پېښور کې د يوې شاهي استوګنځي زکر تر ټولو لومړې ۶۳۰ م کې د چن نامتو بودايي راهب خوان زانګ وکړو. دی پخپلو يادښتونو کې د ماڼۍ لپاره يو چيناي تورې “کنګ شينګ” کاروي. دی ليکي چې دا د ښار په هغې برخې کې و چې دېوال ترې تاو و. هغه د ښار په […]

د پيښور نه سوات ته په لاره د “راجا ګيرا” نامتو کلا د اوډيګرام او د چاپېره سيمو مرکز و. د سوات پخوانې نوم “اوډيانه” له اوډيګرام اخيستل شوی دی، چې مانا يې سمسورباغ و. د لسمې ميلادي پېړۍ په وروستيو کې د غزني سلطان محمود پر هند خپل بريدونه پېل کړل. د اباسين پر […]

د پېنځلسمې ميلادي پېړۍ په نيمايي کې بهلول لودي د هند واکمن شو خو د ده زيات وخت د نورو سيمو د نيولو او هلته د خلکو په ابادولو تېر شو. د ده زوی نظام خان سکندر لودي د ۱۴۸۹ م نه تر ۱۵۱۷ م پورې د هند واکمن و او د ډېلي نه بهر […]

‍په هرات کې د خواجه عبد الله انصاري مقبرې ته تلونکو ته به دا څرګنده وي چې په هغې لوې انګڼ کې نامتو باچاهان او صوفيان خښ دي. د ۱۱ پېړۍ صوفي شاعر او فېلاسوف په هرات کې په ۱۰۰۶ م کې زيږېدلې او په ۱۰۸۸ م کې وفات شو. د ده مزار د هرات […]