Category: کلچر

پټکی

پتکی، پګړۍ، لونګۍ، دستار، په عربي کې “عمامه” فارسي کې “دولبند” او انګريزي کې “ټربن” نومېږي. د سړو د لباس دا برخه د انساني تمدن په کوم پړاو کې دود شوه، څوک نشي وئیلې. خو دې تر ټولو زړې بيلګې د مصر په اهرامونو کې د انځورونو نه راپاتې دی. یو روایت دی چې د […]

رجړومه

رجړومه جوړه د یارۍ کړه پکې رانجه د مینې واچوه مئینه رجړومه څو نور نومونه هم لري چې رنجومه، رنجونۍ یا لجرومه پکې عام دي. دا په لاس جوړه هغه وړه کسوړه ده چې رانجه به يې پکې ایښودل او د لرګي سلای ورسره په یو تار ګنډل شوې وي. ځینې خلک رجړومه په سرمه […]

کاسه

په ۱۹۹۴ م کې د برطانيې اوسېدونکې پېټرک وان اولک او د ده مېرمنې د سعودي عرب په جدې کې سوغاتونه اخستل. د اینټیک په یوې هټۍ کې دوی د مسو یوه کاسه ولیده چې ورباندې کنده کاري شوې وه. دوی هغه کاسه په بیه کړه او له ځانه سره يې بزطانيې ته یوړه. څه […]

څېرا- سهره

په آریاي عقيده واده د عبادت برخه وه چی د ناوې او شاځلمی به يې په منترونو او دعاګانو بدرګه کوو. د بد نظر نه د ژغورلو لپاره ناوې به خپل مخ ته شنې پاڼې نيولې وې چې جنوبي هند او بنګال کې اوس هم رواج لري. د شاځلمي د پټکي سره به بدله څېره […]

د کونترو سېل

د پيښور ښار اسمان په ماځيګر کې د کونترو (کوترو يا کفترو) په جوپو سخت مصروفه وي. هيڅوک خبر نه دي چې دا شوق له کومه ځايه دې ښار ته کډه وکړه. د هند په لويه وچه کې ځينې ښارونه د کونترساتونکو لپاره شهرت لري، لکه لاهور، ډېلي او لکهنئو. يو وخت دا د شته […]

نظر مات

زه چې په ښه بد پوهه شوم نو د نظر، نظر مات او د سپېلني ټکي مې واورېدل. د کلي ودونو کې به يوې ښځې(نايڼې) په ټولو ميلمنو ښځو د اوسپنې تالی ګرځوو چې پکې څو سرې سکروټې او د پاسه پرې وچو واښو، نرې نرې لوګی کوو. چا به په لاس هغه لوګی ځان […]

يورپي کېلينډر يا جنتري

ورځ او شپه په ۲۴ ساعتو کې د ويشلو کار په لومړي سر کې د بابل سوميريانو په ۴ ق م پېړۍ کې وکړو. لومړۍ جنتري يا کېلينډر په ۵۳۵ ق م کې د روم د سلطنت له خوا جوړ شو چې ۳۰۴ ورځې او ۱۰ مياشتې يې لرلې. لومړۍ مياشت يې مارچ وه. په […]

ښځونی يا مخنث

د پښتنو په ټولنه کې نرښځی، ښځونک، ښځوکی او د هيجړا لقب د کرکې او ښکنځلو په توګه کارېږي. خو د انسان په تاريخ کې ډېرو نورو ټولنو کې هم د داسې کسانو نه کرکه او ويره کېده چې د ښځې او سړي دواړو خصوصيات يې لرل. روم او يونان کې داسې خلک به يې […]

دلاق او دلاغ

په تاسو کې ډېر به بورقه پېژني، هغه چې په افغانستان کې چادري نومېږي. په پېښور کې به ورته جينکوورته “شټل کاک” ويل، هلته دا به سپينې وې. که څوک شټل کاک نه پېژني نود بيډمنټن لوبه دې وګوري. پخوانۍ زمانه ډېره ښه وه ځکه د خانانو ښځې به د کور نه بهر وتلې نو […]

بهزاد

د تهران په کاخ ګلستان کې د نورو هنري توکو سره خلک د نامتو هنرمند بهزاد انځورونه هم ليدلی شي. هم دغسې د برطانيې ميوزيم او د امريکا جان هاپکنز پوهنتون هم د بهزاد مينېچر(ميناتور) سمبول ساتلی دی. خو د هرات د دې انځورګر يوه نښه هم په افغانستان کې نشته، او چې څوک خبر […]