شهباز گړه د گندهارا د څلورو لويو ښارونو نه يو و، چې هغه وخت دريو مهمو ځايونو ته د تلونکی لارې په سر وه. دا لارې د کابل نه پشکلا وتي(چارسده) د بونېر نه اوديانه (سوات) او د اباسين په غاړه د هنډ نه، ټېکسلا ته وتلې وې. د ښار په منځ کې “مکام” نومې […]
هېڅوک په باور دا نه شي ويلې چې په درېيم ق م پېړۍ کې د افغانستان شمالي سيمو ته د تبت د لارې بودایي راهبان ورسېدل نو هلته د يوناني اسطورو “زيوس” او د “اتينا” مجسمې نمانځل کېدې که نه؟ د بودا منونکو لپاره دا يو لوی چيلنج و چې خپل خدای خلکو ته وروپېژني، […]
د پېښور نه ۸۰ کلوميټر ختيځ کې د اباسين پر ښي لاس، د “هنډ” د دريو زرو کالو راهسې د افغانستان نه هند خوا ته د ورتلونکو په لار پروت و. دا د اټک کلا نه ۱۵ کلوميټر بره خوا ته او د سيند هغې برخې په غاړه دی چې اوبه پکې لږ او پورې […]
د دې نوم په لوستو به خلک ګومان کوي چې دا سمڅه يا غار په کشمير کې وي. خو د غارونو دا لړۍ د پښتونخوا د مردان په ضلع کې ده. د پېښور ګزېتير(۱۸۹۷م) کې ليکلي دي چې د کشميرنوم ممکن د دې لپاره ورته ورکړی شوي وي چې دا ډېره ښکلي غرنۍ او شنه […]
د ګردېز نه موندل شوې دا مجسمه د شپږمې ميلادي پېړۍ نه راپاتې ده. په دې يوه ليکنه ده چې وايي ” د مهاوينا ياکا لوې او ښکلې انځور”. دا د هندو شاهانو د ټبر خينګله نومې باچا له خوا يو معبد ته هديه شوی وه چې ممکن په کابيسا يا کابل کې وي. څرګنده […]
اوس خلک په دې باور دي چې اشنغر يا هشت نګر د هغو اتو کليو نوم دی چې د سوات سيند پر کيڼه غاړه اباد دي. پړانګ، تنګي، اتمانزي، ابازي، ترنګزي، عمرزي، شېر پاو او رزړ د ډېرو له اند اشنغرګڼل کېږي. که چارسده هم ورسره يو ځاې شي نو دا بيا نهه کلي شول. […]
د ۲۰۰۵ م په سپرلي کې د وردگو د خوات درې ليدو ته ولاړو. يوه دره چې د لارې په منځ کې په يو لوړ ځاې يو وخت د بودا لويه مجسمه جوړه وه اوس د ماتو تيږو او کودړو يوه ډيرۍ ښکاريده. دا ځاې اوس هم ” بت دره” نومېږي. وردگ د افغانستان يواځينۍ […]
سوات خپل نوم د هندو کش د غرونو نه راوتلي هغه سيند نه اخيستې دی چې په وېدي مناجاتو کې” سواستو” بلل کېږي. داسې باوردی چې اريايي خلکو دا وېدونه د ميلاد نه ۱۴۰۰ کاله پخوا ويلي و. د سوات دره د خېبر پښتونخوا په شمال کې ده چې د چترال او د گلگت بلتتستان […]
په خېبر پښتونخوا کې د چارسدې يوه سيمه پړانگ نوميږي. دلته د سوات سيند په جنوب کې د کابل سيند سره يو ځاې کېږي. په ځاي خلکو کې دا خبره مشهوره ده چې يو وخت دلته ځنگل او پکې پړانگان اوسېدل نو ځکه يې دا نوم دې. خو دا تورې د سانسکرت د “پرياگه” نه […]
د کابل نه ۳۵ کلوميټر جنوب کې د زمکې نه اوو زره فټه لوړه غونډۍ چې “مس اينک” نومېږي د يويشتمې پېړۍ په لومړيو کلونو کې د لرغون پوهانو د پام وړ شو. خو ستونزه دا وه چې دا غونډۍ د مسو لوې زېرمې لري او افغان حکومت په ۲۰۰۸ م کې يوې سرکاري چينايي […]