Category: بهرني او پښتونخوا

جان بوېن

په ۱۹۸۶ م کې مې د یو انګریز شپږ کیسې پښتو ته د ژباړلو وروسته د بی بي سي ایډنبرا سټوډیو کې ریکارډ کړې. بیا یو کانفرنس لپاره لندن ته لاړم نود پښتو څانګې مشرګورډن ایډم “بش هاوس” ته وروبللم. هلته مې د کیسو لیکوال “جان بووېن” ولیدو. د خیبر درې د یو تصویر په […]

شامي پیر

د ۱۹۳۸ م جون په ۳۰ د وزیرستان “کاڼيګروم” د انګریزانو پوځ کلابند کړو. د یوخانقاه نه يې ځوان پیر ورسره په پوځي ګاډي کې کیناستو او د کوهاټ هوای ډګر ته لاړل. دغه کس څو اوونۍ وړاندې د هند په خاوره قدم ایښې و او په قبایلو کې د “شامي پیر” په نوم مشهور […]

د کابل سفارت

د ۱۹ میلادي پېړۍ له نیمایی برطانیې په افغانستان کې د خپلو استاځو په ساتلو لاس پورې کړو. په ۱۸۵۵ م کې د امیردوست محمد خان ورور سردارغلام حیدرپه پیښور کې د هند ګورنرجنرل جان لارنس سره یوه معاهده وکړه. ددې د ۷ مادې تر مخه په پیښور کې به د انګریزانو یو استاځې(ایجنټ) ساتل […]

شیرمحمد خان – ګارډنر

په ۱۸۲۳ م کې د امیردوست محمد خان وراره حبیب الله د افغانستان په شمال کې لښکر راټول کړې و. په یوه جګړه کې ده د امیر پوځ مات کړو او ځینې کسان يې ژوندي ونیول. په دوی کې یو سپین پوستې “ګارډنر” هم و چې ځان يې ورته د امریکایی په توګه وروپیژندلو. د […]

د کوټې شراب

د ۱۸۵۷ م د هند د خپلواکۍ پاڅون نه وروسته په پنجاب کې د انګریز زرګونو پوځیانو لپاره د شرابو اړتیا پېدا شوه. برطانوي انجینیر “پروبي کاټلي” او جنرل “ویلیم اولفرټس” د پیر پنجال په غرونو کې د بیر د کارخانې تابیا وکړه. په ۱۸۶۰ م کې دوی “ایډورډ ډایر” ته دا کار وسپارلو چې […]

د ګوډین هټۍ

د پیښور صدرپه ارباب روډ سل کاله پخوا څو د زیړ رنګ هټۍ، چې مخې ته به يې برنډه وه، په یوه لیکه کې جوړې وې. په ټولو د انګریزي ژبې لوحې د دوی کاروبار په ګوته کوو. د کرپا رام وریښمو او طله ټوکر، علیګ کافې، ګلاب رای کتابونه، او د کې- اې ګای […]

الیګذانډرکننګهم

وایکریتا(وردګ) اراکوزیا، هوسینا (غزنی) فولوشا (پیښور) او داسې نور نومونه د ۱۸۷۱ م “د هند لرغونې جغرافیه” کتاب کې په لومړي ځل خپاره شول. د دې لیکوال الیګزانډرکننګم د شلمې پېړۍ تاریخ لیکونکو ته یوه مهمه سرچینه پریښوده چې تراوسه يې څارې نه لیدل کېږي. الیګزانډر په ۳ جنوري ۱۸۱۴ م کې سکاټ لينډ کې […]

د لنډي کوتل اورګاډې

لنډي کوتل ته په اورګاډی کې زما وروستې سفر په ۱۹۶۸ م کې د خپل سکول له خوا و. دغه ګاډې به د اتوار په سهارد صدرسټېشن نه روانیدو او سفر پکې مفت و. د نوتهیه، سواتو پاټک او باړه ګېټ نه وروسته د پېښورهواي ډګرسره ګاډې ودریدو ځکه د دې پاټلۍ د رن وې […]

ډارمسټټر

د پښتو ولسي سندرو لومړی فرانسوي ژباړن جيمز ډارمسټټر په ۱۸۴۹ م کې یوې یهودي کورنۍ کی وزیږیدو. د ده غریب پلار کتابونه ګنډل او پوښل خو په ټولو اولادونو يې سبق وویلو. جیمز په ښوونځي کی د ساینس مضمون غوره کړو او د ۱۵ کالو په عمر کی د یهوديت نه پړې وشلوو. د […]

جيمز پرينسپ

د نولسمې ميلادي پېړۍ په سرکې د هند په لويه وچه لرغونې کنډوالې د اروپايانوته په زړه پورې وې. هلته موندل شوي توکي د تيرو وختونو د تاريخ کيسې کولې او په تيره بيا لوی شمير سکې چې ناشنا ژبه پرې ليکلې وه. هغه وخت په کلکتې او بنارس کې د برطانوي هند د ضراب […]