د ساکایی قبیلو میشتځای ساکستان یا سیستان اوس په دريو ملکونو وېشلې سيمه ده. دلته د اوبو یو لوی ډند “هامون” د ژوند لپاره فراوان اوبه، مهیان، مارغان او بوټي لرل. چاپېره ترې دوه لوی ذردشتي عبادت ځایونه او په کوه خواجه غونډۍ د لرغونې کلا نښې دي. یو بل ځای “شهرسوخته” ۳۲۰۰ق م کې […]
د پیښور نه ۴۸ كيلومیټر لویدیځ کې سپینغر ۵ زره میټر لوړ لکه د یو دېوال ښکاري. سپین غر یوه څنډه د خیبر درې په ختیځ کې لګي چې اوږدوالى يې شا و خوا ۱۸۰ كيلومیټر دی. یو ځای دا غر جنوب لوري ته ورتاو شي چې د کابل سیند کاسه او کرمه پخپلو کې […]
د الوتکې له کړکۍ د غرونو په منځ کې نیلا اوبو لوی کاسی ښکاري. د بامېانو نه ٧٠ کلوميټر شمال لوېديځ کې د ” یکاولنګ”ولسوالي کې بند امیرچینې د هندو کش په غرونو کې ۳ زره میټر لوړ واقع دي. ددوی منرالي اوبه د غرونو له درزونو را ووځي چې په نړۍ کې ګوتو په […]
د هند په تاریخ کې د نیلاب ښار، د نیلاب خوړه، نیلاب تپه او “آب نیلاب” په نوم یاد شوي ځایونه د اټک سره نزدې اباسین پرغاړه وو. نیلاب د ټیټو او وچو غرونو هغه لړۍ ده چې د کوهاټ نه واخلې تر چراټ غځیدلي دي. د دغو غرونو دوه لوی سلسلې “چراټ” او “نیلاب […]
پوله د دوو پټیو په منځ کې هغه سرحد وي چې د خاورې او په څو تیږو جوړ شوی وي. د پښتنو په سیمو کې د دغو پولو سره د ویالې، لښتي یا سیند اوبه، د یو کس پټی خړوبوي. د کروند ګرو د اوبو وار ټاکلو لپاره د کلي خلک په یو هوجره کې […]
د بلوچستان په لورالایی ضلع کې د دُکّی نه ۲۰ کلومیټر جنوب ختیځ کې یوه وړه غونډۍ شهرغالی (غلی) په نوم شهرت لري. دُکّی (دوکي) یو وروسته پاتې سیمه ده چې کاکړ، ترین، لوني، نچاري او شادوزي قامونو خلک پکې میشت دی. په ۱۵۴۵ م کې دُکّی د کندهار یوه ولسوالي او د بابر باچا […]
له کوټې ۳۰ کلومیټر لیرې، بوستان اوس د پشین برخه ده. په فارسی کې بوستان د “باغ” یا د بڼ مانا ورکوي او ښایی چې شین او سمسور سیمه به په دغه نوم یادیده. په بلوچستان کې د بوستان په نوم یو بل ځای په سیوۍ کې هم شته او ایران کې څو ښارونه بوستان […]
د قیمتي کاڼو د نومونو په سر کې یاقوت دی چې په لعل او روبي هم پیژندل کېږي. روبی په لاطیني کې سور رنګ ته واي. ورسره “بلاس روبی” پیکه ګلابي رنګ یاقوت ته وایی. په یونان کې یاقوت “د غمو مور” او په روم کې ” په تیږه کې ګل” بلل کیدو. د ابدي […]
د اټک نه پورې اباسین په لمنه کې د پنجاب شمال ته، ۱۹ ميله اوږده او اته ميله پلنه دره چچ نومېږي. د ټيکسلا سره نزدې والي له کبله لرغونو متنونو کې “چهکشا” يا شکشا او بره هزاره ته به يې “اراشه” وئيل. نور روایتونه دي چې يو وخت دلته د سيند اوبه ودريدې او […]
شا و خوا ۵۰ کاله کېږي چې زمونږ کور ته به سهار وختي یو مشکي (ماشکي) د خاورو په یو لوی چاټۍ کې خپل د اوبو مشک تش کړو. هغه وخت په پیښور کې دغسې مشکیان ډېر وو چې د ښار له نلونو به يې مشک ډک کړو او د خلکو کورونو ته به يې […]