Month: July 2014

سرشمېرنه

انسان د زمکې په کرې په ډلو کې د ژوند د پېل سره شمېر پېل کړې دی. په ۳۸۰۰ ق م کې په بابل (عراق) کې شوې د سر شمېرنې شواهد پاتې دي. هغه وخت دلته هر شپږ يا اوو کاله وروستو به نه يواځې خلک بلکه څاروي، غله، شات او داسې نور توکي چې […]

مالگه

يوې ميرمنې راته وويل چې دا کله حلوه يا شيربرنج کې هم يوه چونډۍ مالگه پکی ارو مرو غورځوي. راته يې وويل، ” دا د ثواب لپاره وي” مالگه د دوو منرالونو، سوډيم او کلورايډ نه جوړ وي چې يو برابر مقدار کی وي. د دی يو کمال دا دی چې دا د توکو د […]

زنداني تمبې او شبقدر

په پښتونخوا کې دوه تمبې د ۱۸۴۲ م راهيسې په قېد کې دي. هره يوه دروازه شل فټه لوړه ده او يو وخت د شبقدر کلا ته پرې خلک وردننه کيدل. په دواړو د ماتم تور رنګ شوی دی او په زنځيرونو تړلي دي. د پېښور نه ۳۵ کلوميټر شمال لوېديځ کې د مومندو سيمه […]

کونين

ملېريا ليا (د ژړو اوبو تبه) يو له هغو څو ناروغيو څخه ده، کومې چې له زرګونو کالو څخه د انسان بدمرغه مل پاته سوې دي. هغه جراثيم چې د ملېريا لامل ګرزي په ميليونه کاله تاريخ لري. ويل کېږي چې ساينس پوهانو يو وخت د يوې ونې نه کلکه سوې ژاوله (Amber) رابېله کړه، […]

د فونيشيا شهزادګۍ

په ۱۸۴۵ ق م کې د لبنان د صور(تاير) په ښار کې اوسېدونکي فونيشيان ( په عربي کې فونيقي) نومېدل. د دې باچا مړ شو نو زوې يې ماشوم و او اميرانو يې فېصله وکړه چې د هغې لور شهزادګۍ ډايډو به د خپل ورور د سرپرست په توګه حکومت کوي. شهزادګۍ ډايډو د روم […]

د څمکنو بابا

احمد شاه ابدالي د ۱۷۶۰ م په سپرلي کې د پېښور د زاړه ښار ختيځ کې د څمکنو ميا محمد عمر سره وليدل. هغه د هند د مسلمانانو په بلنه د مرهټو پر ضد لښکر کړې و خو د دې شمېره لږ وه. ميا عمر هغه وخت په دې سيمه کې نه يواځې ديني شخصيت […]

دوه ګوتې

د انګرېزي “وي” تورې د ويکټري يا د بري نښه ګڼل کېږي. دا نښه په لومړي ځل د بريطانيې وزير اعظم ونسټن چرچل په دوېم نړۍ وال جنګ ( ۱۹۳۹ نه تر ۱۹۴۵ م ) کې جوړه کړه. د چرچل له خوا جوړې شوې نښې کې د لاس ورغوې بهر خوا ته او درې نورې […]

د هنډ نښې

د پېښور نه ۸۰ کلوميټر ختيځ کې د اباسين پر ښي لاس، د “هنډ” د دريو زرو کالو راهسې د افغانستان نه هند خوا ته د ورتلونکو په لار پروت و. دا د اټک کلا نه ۱۵ کلوميټر بره خوا ته او د سيند هغې برخې په غاړه دی چې اوبه پکې لږ او پورې […]

د بودا ژوند

بوداي دين د سدهارته تعليمات دي چې د عيسا پيغمبر له زېږيدو شپږ سوه کاله پخوا ( ځينې سرچينې دا څلور نيم سوه کاله پخوا ګڼي) د نېپال د يو وړوکي رياست کپل وستو شهزاده و. د ده به اړه نجوميانو باچا ته وئيلي وو چې لوې سړې به ترې جوړېږي خو باچاهي به نه […]

د پښتو زده کوونکي

په ۱۸۳۸ م کې د بنګال د شاهي ايشيايي ټولنې د بمبۍ د انجينيرانو د څانګې مېجر رابرټ ليچ يو مضمون خپور کړو چې پکې د “دير” او د تيراه په سيمو کې د ژبې په اړه يوه څېړنه شوې وه. ده په لومړي ځل پښتو ژبه يې اروپايانو ته وروپېژندله. خو ژوند ورسره وفا […]