غزنی

په ۱۶ پېړۍ کې مغل بابر غزنی ولیدو نو لیکي، “غزنى ډېرخوار اوغريب ځاى دى او زه حیران یم چى کومو باچاهانو، ټول هند او خراسان په لاس کى لرل، د خپل حکومت لپاره داسى بد بخته ځاى غوره کړو.” غزني د کابل او کندهار ترمنځ او په دفاعي توګه د شمال له خوا د […]

صفوی او قزلباش

په ۱۶ پېړۍ کې د ایران شیعه اسلام بنسټ شاه اسمعیل صفوی کیښودو. هغه په نسل “کرد” او په عقیده کې سني (شافعي) و. د ده پوځ “قزلباش” د یو نسل نوم نه دی بلکه سور رنګ لباس له کبله، تربورانو ورته په ملنډو دا نوم ورکړو. د مرکزي ایشیا ترک نژاد قبیلو، په ۱۳ […]

چراغان

دا انځور په ۱۸۶۰م کې پیښور کې د انګریز د جشن په وخت جوړ او د “ایلسټریټډ لندن نیوز” پاڼې کې خپور شو. هغه وخت د برطانوي پوځ سره مسلکي انځورګران مله وو چې د دې پراخ سلطنت لیرې پرتو سیمو د نیولو حال به يې خپلو وطنوالو ته ورکاو. د انځور نه به د […]

لومړی مشن

د پخواني انجیل د څو پاڼو پښتو ژباړه په ۱۸۱۸م کې د ایسټ انډیا کمپنۍ یو مبلغ “ویلیم کېري” وکړه. ده له هغو کوچیانو پښتو زده کری وه چې هند ته به تجارت لپاره ورتلل. ځینې په بمبۍ او کلکتې کې میشت وو او انګریز به ورته ” پټان” ویل. په ۱۸۴۹م کې صوبه سرحد […]

پیښوري وروڼه

په ۱۷۹۹م کې د بارکزو سردار پاینده خان د زمان شاه له خوا بغاوت په تور ووژل شو. د ده ۱۰ میرمنو نه ۲۵ زامن و چې د الکوزي میرمنې، ۵ زامن په تاریخ کې “پیښوري وروڼه” نومېږي. سید محمد، یار محمد، سلطان محمد، عطا محمد او پیر محمد وو. په دوی کې مشریار محمد […]

رامداد خان

په پښتو لنډیو کې رامداد خان د ژوند او مرګ یو څرک لیدل کېږي. خو لږ خلک د ده په اړه معلومات لري. وار د رامداد د پګړۍ تیر شو نور مومندان دې پګړۍ نه په سروینه رامداد خان مہمند د درګۍ (مالاکنډ) په کوپر کې د “هری چند” کلي اوسیدونکی و. د پلار نوم […]

ماڼو- مانړو

څه نا څه پنځوس کاله کېږي چې په باړه بازار کې مې یو ماشوم د شنو پاڼو امیلونو سره ولیدو. نزدې ورغلم او له هغه مې د یوې روپۍ د خوشبودارو پاڼو امیل واخیستو خو نوم يې نه و معلوم. پوښتنه وکړه خو نوم يې نه و زده. په موټر کې د پاڼو خوشبوی خپور […]

ټانک

په تاریخونو کې “ټاک” او “ټک” د اوسني ټانک نومونه و. دا اوس د ډیره اسمعیل خان یوه (ضلع) ولسوالي ده. له ۱۲ میلادي پېړۍ د ملتان لویدیځ د اباسین دواړوغاړو ته بلوڅان اباد وو. له ۱۴۶۹ تر ۱۷۰۰ م د څلورو بلوڅ ملکانو په نوم دلته څو ښارونه اباد شول. افغان پاونده ( کوچیان) […]

کابل او باوري

یاد مې نه دي چې استاد محمد رسول باوري سره مې کله په بي بي سی کې مرکې پېل کړې. دی کابل پوهنتون د لرغونپوهنې استاد، څه موده یورپ او بیا بیرته وطن ته لاړو. ما په ۲۰۰۴م کې مخامخ په کابل کې ولیدو او خبر شوم چې ده هم د نورو استادانو په شان […]

د نفرت جرم

یو سړي په فیسبوک، د ګروپ نه عکس په خپلې پاڼې شیئر کړو. له ګروپ، یوې معذورې ښځې، سړي ته په کمنټ کې ولیکل چې دغه عکس لیرې کړه. د دواړو ترمنځ د “نا” او “هو” په ناندریو واوختل. ښځې په یو کمنټ کې سړي ته بد رد ولیکل نو د نورو ملګرو په مداخله […]