مرغومې – مارخور

په ۲۰۱۵م کې د وحشي ځناورو د ژغورنې ادارې مارخور اوزه (چېلۍ) په ښکار او نیولو بندیز اعلان کړو. داسې ویره ده چې د مرکزي ایشیا قراقرم او د همالیه د غرونو د دغه ښایسته ځناورنسل په ختمیدو دی. د مارخور ښکرونه تاو راتاو وي او یو روایت دی چې دا مار په خپلو غاښونو […]

چټل هویک

په اناطولیا په جنوب کې د کاڼي ( نیولیتک) زمانې دغه کلی د میلاد نه ۷۰۰۰ کاله پخوا اباد و. چټلهویک د قونیه جنوب ختیځ کې د دشتو یوه غونډۍ ده چې په لویدیځ او ختیځ کې يې د بازنطیني دوری اباد دوه وړې غونډې هم شته. په ۱۹۵۸م کې یو برطانوي لرغون پوهه جیمز […]

د مولانا جایزه او د هند مسلمانان

سږ کال (۲۰۲۱م) د هندوستان د جمهوریت په ورځ، د جنورۍ په ۲۶ د پدما ویبهوشن اخستونکو کې د مولانا وحیدالدّین خان نوم د ناظرینو لپاره په زړه پورې و. د پدما ویبهوشن جایزه په هندوستان کې د ملکی کسانو لپاره دویم لوړ مقام لري چی ړومبی لوړ مقام د بهارت راتنا دی. په پښتنو […]

د ډمو ژوند

دا تصویرونه په ۱۸۷۹م کې عکاس جان برک په کابل کې په خپله کیمره واخیستل. په دې کې د نڅاګرو یوه ډله ښکاري چې انګریز ورته ” ناچ ګرلز” ویل. یوه جینۍ په خصوصي توګه د ده د پام وړده چې ورته ” ډمپس” یاني د “غمژن” نوم ورکوي. د دوی څيرې د غم او […]

په لنډۍ کې کیسه

ما له د سترگو محصول راکړه پرون کور نه وې ما به لار درته کاتنه ولې د سترگو محصول درکړم چې څوک مئين وي هغه سل لارې ساتينه پقيره ته په وخت رانغلې د نيمې شپې خېرات به څوک درکړي مئينه پقير ته وخت او بې وخت نشته څوک چې سخي وي هغه تل خېر […]

شینګرډار

له مینګوره ۱۴ کلومیټر جنوب کې د سوات سیند په ښی لاس یو وړوکی کلی غالیګی د مینګوره او بریکوټ ترمنځ واقع دی. د غالیګي د یو غر په لمنه کې د شینګرډار(شنکردره) په هند کې تر ټولو لویه سټوپا وه. په بودایی روایات کې د سوات باچا ” اتراسېنا” په یو سپین هاتي سپور […]

کچکول

اصل کچکول په طبعي شکل کی د سمندر اوبو کې موندل کيږي. دا د بحرالکاهل د ګرمو سیمو په ساحلونو هغه ناریل ( کوپرې) ونه وي چې لوی او په دوه برخو ویشلی وي. دغه میوه د سمندر په مالګینو اوبو کې له سولیدو وروسته غوړ تور بڼه کې به خلکو راټول کړو. په فرانسوي […]

د یو طالب داستان

د جان محمد بټ د انګریزۍ ژبې کتاب دویم سرخط، “د یو پښتون انګریز ژوند او وختونه” دی. په ۱۹۷۰ م کې د لویدیځ د “هیپي” کلچراستاځی جان بټ خپل داستان له هغه وخت پېل کوي چې دی د نورو تنکي ځوانانو سره د “کریټ” (یونان) په غارونو کې خوشاله وي. بیا د ځان په […]

زري سرفراز

زما یادېږي چې مور به مې په اخبار کې د زري سرفراز تصویر ولیدو نو ویل به يې ، دا زمونږ کور ته راغلی وه. بیا به يې د هغه وخت کیسې شروع کړې چې څنګه هغې به بورقه (چادري) په سرښځې جلسو ته بوتلې. د مردان د سرفراز خان مشره لور زري په جولای […]

عثماني اداره

په ۱۲۹۹م کې د مرکزي ایشیا ترک کډوال قبایلو په اوسني اناطولیا کې ځان ځای او په ۱۰۰ کالو کې ۳ براعظمونو کې خپل واک ټینګ کړو. د ترک ژبې “دولت علیه اسلامیه” د انتظام لپاره دغو قبایلو یو داسې حکومتي سیسټم جوړ کړو چې وروسته اروپایانو هم ترې ګټه واخیسته. د عثماني حکومت شورا […]