چمنی خان

د خوبه پاسه چمني خانه*** دا ستا ملګري ستا د مرګ تړي بندونه *** د پیښور نه ۴۵ کلومیټر شمال ختیځ کې د “سنډاسر” کلي یو سپین ږیري راته د پوخ سرک نه نیم کلومیټرلیرې څوبوساړې په ګوته کړې. د اګست په ۲۸ نېټه ۱۹۳۵ م دلته یو جومات کې د انګریزانو یو مفرور چمنی […]

د پيښور سازش

د پینځو مقدمو(قضیو) لرۍ په ۱۹۲۱ او ۱۹۲۲ م کې د پیښور یوعدالت فیصله کړل. ملزمان د برطانوي هند حکومت د کمیونسټ کیدو او بغاوت په تور نیولي وو. په ۱۹۱۷ م کې د روس کمیونسټ انقلاب د هند په ځوانانوهم اغېز وکړو. یوه داسې ټولنه چې مالدار او غریب پکې یو شان حق ولري […]

مشروطه غورځنګ

جوهرشاه غوربندي او لعل محمد کابلي ډېر په باور د امیر مخې ته ولاړ وو. په دوی د بغاوت تورلګیدلې او امیر ورته په قهر و. هغوی په زړه ورتیا د ولس ستونزې ورته په ګوته کړې خو امیر نمک حرام وبلل او هغه وخت د دربار یو کس دا دواړه د تماچې په ډزو […]

سربلند خان اڅکزی

دا تصویر په ۱۸۷۹ م کې یو انګریز جان برک اخستې دی چې د برطانوي پوځ سره افغانستان ته ورغلې و. په دې کې د اڅکزو یو مشر سربلند خان او ۵ نور کسان ښکاري. سربلند خان او دده شا ته ولاړ سپین ږيري د دودیزه جامو د پاسه د وړۍ چپن اغوستې ده چې […]

د کعبې جنګونه

په خانه کعبه لومړې جنګ په نومبر ۶۸۳ م کی مسلمانانو ترخپل منځ وشو. په ۶۸۰ م اکتوبرد کربلا له پيښې وروسته په دمشق کې د امیه دوېم خلیفه یزید د واک اعلان وشو. د دې فیصلې خلاف د مدینې خلکو د احتجاج په توګه د امیه ټبر ۱۰۰۰کسان له ښاره وشړل. امیه د بدل […]

د خټو مولی

د ایران میرمن شیرین عبادي په ۲۰۰۳ م کې د امن نوبل انعام اخستو په وخت تقریر کې وویل، ” کوروش (سایرس) باچا ۲۵۰۰ کاله پخوا اعلان کړی و چې که خلک يې نه غواړي نو دی به ورباندې باچاهي نه کوي.” بیا په ۲۰۰۶ م کې د امریکې صدر جورج بوش د سایرس یادونه […]

باز او شهباز

باز(ایګل) د مارغانو هغه ټبردی چې غوښه خوري. د باز ۶۰ نه زيات قسمونه دي او د نړۍ هرګوټ کې موندل کېږي. باښه (باخه) چرغ، ګوربت، شیکرا او ټپوس ټول له یوه کورنۍ دي. د باز سترګې زيړې یا خړې وي او په ښکاریا غوښې ناڅاپه غوټه وهي. شهباز د عربي عقاب، د فارسي شاهین […]

رجړومه

رجړومه جوړه د یارۍ کړه پکې رانجه د مینې واچوه مئینه رجړومه څو نور نومونه هم لري چې رنجومه، رنجونۍ یا لجرومه پکې عام دي. دا په لاس جوړه هغه وړه کسوړه ده چې رانجه به يې پکې ایښودل او د لرګي سلای ورسره په یو تار ګنډل شوې وي. ځینې خلک رجړومه په سرمه […]

د شهباز ګړې ډبرليک

د دريم ق.م پېړۍ د هند نامتو باچا اشوکا په امر د بودا تعليمات په لويو ستنو او تيږو کنده او د لويو ښارونو د کاروانونو په لارو لګېدلي وو. د هند د لوې وچې په نهو دېرشو ځايونو کی چې د افغانستان ځينې برخې هم ورسره وې، دا ليکنې رابرسېره شوې. د شهباز گړې […]

مصنوعي خبرونه

یوې ملګرې راته په فون کې ټیکسټ را ولېږلو، ” څو ورځې د مخه په عراق کې د کنستون په وخت د نمرود او د ده د میرمنې مړی رابرسېره شول. په مړو ۳۵ میلینو ډالرو ګاڼې پرتې وې. د عبرت نښه.” د خبر سره عکس هم و. ما ورته ولیکل چې دا مصنوعي خبر […]