میږتون

د خټو خانک چې پکې یوه بله ګول کاسه جوړه وي، میږتون نومېږي. پخوا چې فرج (یخچال) نه و، د شپې پاتې لاوڼ، غوښه او نور خواړه د بلې ورځې لپاره ساتل ګران کار و، ځکه مېږي به ورته وختل. نو په میږتون کې به يې اوبه واچولې او په منځ کاسه به يې د […]

پښین

له کوټې ۵۰ کلومیټر شمال کې د کوږک غره په لمنه کې پښین (پشین) د قافلو د دمې ځای و. په ۱۸۷۲ م کې هنری بېلو د یوې ډلې سره مله و او د پښین په اړه وايی چې، “د دې څلورمه برخه زمکه د سیدانو په لاس کې ده. دوی ډېر پخوا دلته میشت […]

الیګذانډرکننګهم

وایکریتا(وردګ) اراکوزیا، هوسینا (غزنی) فولوشا (پیښور) او داسې نور نومونه د ۱۸۷۱ م “د هند لرغونې جغرافیه” کتاب کې په لومړي ځل خپاره شول. د دې لیکوال الیګزانډرکننګم د شلمې پېړۍ تاریخ لیکونکو ته یوه مهمه سرچینه پریښوده چې تراوسه يې څارې نه لیدل کېږي. الیګزانډر په ۳ جنوري ۱۸۱۴ م کې سکاټ لينډ کې […]

د پیښور دارالعلوم

خلک يې د اسلامیه کالج په نوم پېژني چې بنیاد يې په ۲۱ مارچ ۱۹۱۲ م د ترنګزو حاجي صیب کیښودو. پښتونخوا په ۱۹۰۱ م د پنجاب نه بېل یوه صوبه (سرحد) شوه. هغه وخت د دې په پیښور کې یو “ایډورډز” کالج و او د لوړو زدکړو لپاره به ځوانان د هند نورو سیمو […]

امیر او فری مېسن

د لندن په مرکز کې د “فریمېسن ګرینډ لاج” د میوزیم په یوه المارۍ کې د قران پاک یوه کاپي پرته ده. د دې په دوېمه پاڼه د افغانستان امیر حبیب الله پخپل لاس لیکلي دي چې د قران په زیارت مشرف شوم. ورسره د فروري ۱۹۰۷ م نیټه ثبت ده. په دغه(دوېمه) نېټه په […]

شهید ګنج جومات

د لاهورختیځ کې یومیدان پخوا راهیسې د اسونو منډۍ او څنګ کې يې بازار و. په ۱۷۲۲ م کې دلته د لاهورکوتوال عبد الله خان د سو جومات جوړولو تابیا وکړه. یو مهندس فلک بیګ خان د دریو ګومبدو او ۵ محرابونو جومات سره یوه مدرسه، د میوې باغ او کوهی هم جوړ کړل چې […]

سمنک يا سمنو

د لمريزكال په وروستى شپه (۲۰ مارچ) د افغانستان په ډېروسيمو کې ښځې د سمنو ميله کوي. په يو کور کې ډېرې ښځې راټولې شي، غټ ديګ يې په اورايښي وي چې سمنو پکې پخېږي او هر څوک پخپل وار يې په څمڅۍ لړي. د مارچ د مياشتې پېل سره افغانستان، ايران او د مرکزي […]

د نړۍ د عجایباتوکتاب

د مارکو پولو دغه کتاب په نړۍ کې لومړۍ یونلیک (سفرنامه) ګڼل کېږي. په ۱۳۰۰ م کې دې کتاب اروپایانوته چین، هند اومرکزي اېشیا ملکونه وروپېژندل. د وېنس(اطالیې) تاجرمارکوپولو، له ۱۲۵۴ نه تر ۱۳۲۴ م ژوندی و. د ده پلار او تره د ورېښم په لاره تجارت کوو. په ۱۲۷۱ م کې دوی ۱۷ کلن […]

۴۲۰

“فلانې سړی ډېرچارسوبیس دی” په پښتو کې دا جمله هغه کس لپاره کاروي چې یو چا سره يې درغلي کړې وي. په هند کې انګریزانو په ۱۸۶۰ م کې خپل مدني قانون راوستلو. دوی د هر جرم تعریف او تشریح نه وروسته د دې مادې (دفعه) یو نمبرلرلو چې د هغې تر مخه به قاضي […]

سایرس یا کوروش

شاو خوا دوه نیم زره کاله پخوا د اوسني شیراز ښار نه بهر یوه وړه سیمه فارس نومېده. د دې سیمې باچا کمبوج په ۶ ق م پېړۍ کی د میډز(شمال لوېدیځ) یوناني نژاد واکمن “ایختوویگو” ته باج ورکوو. د میډزشاه خپله لورکمبوج ته ورواده کړه او زوی يې کوروش ونومول شو. یوه شپه ایختوویګو […]