اوبښته

په جنوبي پښتونخوا کې اوس هم د ځينو سپين سرو ميرمنو نوم اوبښته وي. په اولسي ژبه کې وايي، “تر اوبښته لوړه نشته.” اوبښته ونه ده چې په انګرېزي کې جونيپرنومېږي. يو وخت د کوټې شا و خوا غرونو او په زيارت کې د اوبښتې ځنګلونه وو. د دې ونو پاڼې لکه د سيخونو وي […]

د قره باغ او جاغوري سمڅې

د ايټاليې ده لرغون پوهان د يويشتمې ميلادي پېړۍ په سر کې د افغانستان د مرکزي سيمو په یولړڅمڅو وګرځيدل او د خپلو څېړنو لپاره يې د هغه ځاې مطالعه وکړه. دوي د خپلې دغې کتنې اوڅیړنې په ترڅ کې د هرې سيمې څمڅې یا غار ته نومرې ورکړي دي. په دغو څمڅو اوعبادت ځايونوکې […]

د لوښو رپ

د خټو نه په ډېرمهارت سره د خونې د دېوال سره جوړه “بنايي” رپ وي. دا له بام یا چت نه تقریبأ یو یا يو نیم مټر راکوز، له یوې لوېشتي نه نیولې بیا تر یو فټ پوري پلن والی لري. څنډه او لاندينۍ برخه یې په مخصوص ډول په خټو کې ډیزان شوې وي […]

د فلم تخيل او کاپي

د هند نامتو فلم ” اوم شانتي اوم” يوه مکالمه داسې ده چې ” کله چې څوک د زړه نه يو شې غواړي نو بيا ټول کاينات د هغه په لټون کې ورسره مرسته کوي” ښاي د فلم ډايرېکټر ته دې خبرې دومره خوند ورکړې و چې په فلم کې څو وارې دا جمله تکرار […]

ابو سعيد ګردېزی

ابو سعيد ګردېزی د يولسمې ميلادي پېړۍ جغرافيه پوه او تاريخ ليکونکی و. د ده پوره نوم عبد الحی ابن ضحاک ابن محمود و چې د مړېنې نېټه يې ۱۰۶۱ م ښودل کېږي. دی د گردېز اوسېدونکی او د غزني د سلطان عبد الرشيد د دربار امير و چې هغه وخت يې کتاب د ” […]

عثماني سلطنت – خلافت

د صليبي جنګونو لړۍ شا و خوا درې سوه کاله غځيدلې ده. په ديارلسمې ميلادي پېړۍ کې د مرو(ترکمنستان) نه د “اوغوذ” قام ۴۰۰ سپاره جنګيالي د خپل مشر”ارتغرل” سره په دې جنګ کې ګډون لپاره اناطوليه ته ورغلل چې هغه وخت د ترک سني مسلمان سلجوق سلطنت يوه شاهي صوبه وه. د سلجوق سلطنت […]

لندني، زابلی او ناشر

د افغانستان له خاورې نورې نړۍ سره د تجارت تاريخ ډېر زوړ دی. خو په شلمې ميلادي پېړۍ د اوسني اقتصاد بنسټ دريو کسانو کېښودو چې يو عبد العزيز(لندني) دویم د هرات عبد المجيد زابلی او درېیم د غزني قره باغ شير خان (ناشر) و. د عبد العزيز نيکونه په اتلسمې ميلادي پېړۍ کې د […]

چهل زينه

د کندهار زوړ ښار شمال ته يو غر “سر پوزه” نومېږي چې له بېخه تر څوکې پورې يې يو وخت ۴۵ پوړۍ ورختلي وې. وروستو ترې ۴۳ پاتې شوې او په تاريخ کې د چهل زينو په نوم ياد شو. د غر په څوکه يو غار د خونې په شکل جوړ دی چې د شپاړسمې […]

البترا يا پېټرا

د اردن په جنوب کې د پېټرا لرغونې ښار لکه د افسانو د ښاپېريو او د دېوانو د اوسيدو ځايونه لري چې په ليدو يې عقل حېرانه پاتې شي. پېټرا په اصل کې لاطيني توری دی چې د تيږې مانا ورکوي. د ۳۰۰۰ ق م نه واخلې تر ۲۰۰۰ م پورې دلته په تيږو کې […]

د زيارت بيه

د کوټې نه ۱۵۰ کلوميټر لوېديځ ته د زيارت نوم د ” خرواري بابا” زيارت له کبله مشهور شو. دلته د اختر په موقع به ځوانان د پالوانۍ (غېږ بازي) او د نښې ويشتلو سيالۍ لپاره ټوليدل. د لته د لرغونې زمانې راهيسې د باران اوبه ډېر په مهارت کارېزونو کې راټوليدې. خلکو به د […]