د اوډيګرام تاريخي جومات

د پيښور نه سوات ته په لاره د “راجا ګيرا” نامتو کلا د اوډيګرام او د چاپېره سيمو مرکز و. د سوات پخوانې نوم “اوډيانه” له اوډيګرام اخيستل شوی دی، چې مانا يې سمسورباغ و. د لسمې ميلادي پېړۍ په وروستيو کې د غزني سلطان محمود پر هند خپل بريدونه پېل کړل. د اباسين پر […]

باد- بادګير او ژرندې

هر کال د جون د مياشتې نه د ستمبر تر پاې د پخواني ختيځ سيستان او خراسان سيمې يو باد په مخ واخلي چې د غبرګولي د لومړۍ نېټې نه د وږي د مياشتې پاې کېږي. د زمکې په کره باد د زيات فشار نه کم فشار ته حرکت کوي او د ۱۲۰ ورځو باد […]

په افغانستان کې د يهودانو اسناد

په عبراني ژبې کې ” جنيزا” هغه ځاې ته وايي چې د گودام په څېر يهودي عبادت خانې شا ته جوړ وي او ټولې زړې صحيفې پکې خوندي کېږي. په يهودي عقيده کې هر هغه کاغذ چې د خداې نوم پرې ليکلې وي، بايد يا په زمکه کې خښ شي او يا خاص ځاې کې […]

بغچه – د نورجهان سيد ليکنه

په ماشوم توب کې به هغه وخت د بخچې ( مونږ يې په خ وايو) خبري زیاتي شوې چې کله به په کلي کې واده وشو. ښځو به ویل چې د پلاني لورته یې شپږ، اته، لس بخچې ورکړې وې. بلي به غږ ورباندي وکړ چې د قران کریم بخچه یې ښه جوړه کړې وه. […]

طلا تپه

د شبرغان ښار نه که څوک مزار شريف ته په سړک راروان شي نو ۵ کلوميټر شمال ختيځ کې يوه وړه لاره څو غونډيو ته ورغلې ده. لږ مزل نه وروستو ګس لاس ته يوه غونډۍ په سترگو کېږي چې درې ميټره لوړه او سل ميټره پلنه ده. هلته نورې داسې غونډۍ هم شته خو […]

په ډېلي کې د لوديانو نښې

د پېنځلسمې ميلادي پېړۍ په نيمايي کې بهلول لودي د هند واکمن شو خو د ده زيات وخت د نورو سيمو د نيولو او هلته د خلکو په ابادولو تېر شو. د ده زوی نظام خان سکندر لودي د ۱۴۸۹ م نه تر ۱۵۱۷ م پورې د هند واکمن و او د ډېلي نه بهر […]

مېجر راورټي

هغه لومړې اروپايي چې پښتو ژبې د زدکړې نه وروستو د دې ادبيات يې ولوستل او پرې ليکنې وکړې، مېجر( جګړن) راورټي و. د ده پورا نوم هنري جارج او په ۱۸۲۵ م کې د انګلستان د کارنوال په سيمه کې وزيږېدو. د ده مور او پلار د ايرلېنډ اوسېدونکي وو او پلار يې پيټر […]

د سلو کالو یواځیتوب( خلاصه)

د هسپانوي ژبې نامتو ژورناليسټ او ليکوال جبريل گارسيا مارکې ( ګېبريال ګارسيا مارکي) د ناولونو نه علاوه افسانې او د فلمونو لپاره کيسې هم ليکي. دی د لاطيني امريکا د کولمبيا اوسېدونکی دی او په دې ټوله سيمه کې خلک ورته د مينې نه “ګابو” وايي. ده په ۱۹۸۲ م کې د ادبياتو نوبل […]

د تيږو دايرې

د خيبر پښتونخوا په صوابۍ ضلع په شمال ختيځ کې د ” کلوله ” په نوم يو وړوکی کلی دی. دا ځاې د اسوټا شريف سره نږدې دی او ځاي خلک ورته اثار قديمه وايي- دلته يو ځاې لوی لوی تيږې د دايرې په شکل کې ولاړ دي. تر ټولو لوړه تيږه درې ميټره ده […]

د احمد شاه دراني يو فرمان

دا فرمان يو مهم تاريخي سند دی چې ورباندې د ۱۱۶۹ هجري نېټه ليکلې ده. دا د احمد شاه د واکمنۍ نهم کال و او دی ممکن هغه وخت د هند لوري ته روان و. فرمان په پېښور کې ليکل شوی دی او له هغې راهيسې هم په دې ښار کې وساتل شو. د شلمې […]