په ماشومتوب کې مونږ ته په قاشوغې د خواړو اجازه نه وه. وريژې، ډوډۍ او هم دغسې ګرم خواړه به مو په لاس خوړل او سبب يې دا و چې ډېره سره نمړۍ خلې ته نه کړو.
يو وخت په غربي ټولنه کې به يې ويل چې په لاس خوړل ګنده کار دی ځکه څوک خبر نه وي چې لاسونه يې کوم کوم ځاې ته تللي دي. د دې يو سبب دا دی چې لوېديځ وال د ټټۍ نه وروستو لاسونه نه وينځي. په اسلامي ټولنه کې د ډوډۍ نه وړاندې د لاس وينځل يو سنت او د کلچر برخه وي. ميندې چې ماشومان ډوډۍ ته راغواړي نو لومړې پرې د لاسونو د وينځلو تاکيد کوي.
په هندي ټولنه کې وايي چې په لاس خوړل نه يواځې وجود ته بلکه ستا روح او دماغو ته هم توان ورکوي. په ويدي علم کې لاسونه د بدن تر ټولو ارزښت من غړي ګڼل کېږي. زمونږ د لاس په پينځو ګوتو کې د کاينات پينځه عنصر دي چې کټه ګوته اګني (اور)
د شهادت ګوته وايو (هوا) د منځ ګوته اکاش (ايتهر) چې د انساني وجود د حجرو تر منځ فاصله وي. څلورمه ګوته چې خلک پکې ګوتمۍ يا چله اچوي د پرتهوي يا د زمکې نښه ده او کچه (وړه) ګوته د جل يا د اوبو نښه وي.
تاسو به ليدلي وي چې ماشوم خپله کټه ګوته خلې کې ژوي چې د هضم سره مرسته کوي. مونږ د دعا پر وخت خپل لاسونه اوچتوو او د مړي لپاره چې خلک راځي نو وايي لاس اوچت کړئ.
د هضم نه وړاندې ترخلې د خواړو د رسولو سره هره يوه ګوته مرسته کوي. کله چې مونږ پينځه واړه ګوتې د نمړۍ جوړولو اوخلې ته د وړلو لپاره يو ځاې کړو نو ټول توان په دې کې يو ځاې شي. د دې سره مونږ د خواړو په حرارت، نرمښت اوخوشبوي نه خبريږو چې د خواړو خوند زيات کړي.
زمونږ هغه کلي وال چې نوې نوې متمدنې نړۍ ته يې مخه ده، د لاس خواړه غير صحي ګڼي. خو لويديځه ټولنه چې په لاس ډوډۍ خورل، ورته د وحشي او د بې تمدنه خلکو کا ښکاريدو، اوس پخپله هم دې ته اړ شوي دي چې قاشوغې او پنجې ته مخه ښه ووايي. ډوډۍ پخونکي زيار باسي چې د پخلي پر وخت مالګه او نور توکي په لاس ورګډ کړي. دوي باور لري چې په دې د خواړو خوند زيات شي.
د خپريدو نيټه
۱۰ نومبر ۲۰۱۴ م
صفيه حليم