دا تصویر په ۱۸۷۹ م کې یو انګریز جان برک اخستې دی چې د برطانوي پوځ سره افغانستان ته ورغلې و.
په دې کې د اڅکزو یو مشر سربلند خان او ۵ نور کسان ښکاري.
سربلند خان او دده شا ته ولاړ سپین ږيري د دودیزه جامو د پاسه د وړۍ چپن اغوستې ده چې ښايي ژمې و.
خان په یوې چوکۍ او دوه کسان ښکته ورسره په زمکه ناست دي چې قالین یا بل څه نه لري. د ولاړو کسانو جامې توربخن (خړ) ښکاري. په هغو ورځو کې وړۍ او خامتا به په طبعي ( قدرتي) رنګونو کې رنګېده چې نسواري، خړ او بادامي وو. پښتانه سړي اوس هم زیات دغه رنګ جامې اغوندي. د خان شا ته په ښې لاس ولاړ کس په ټټر سپینې توکمې ښايي چې یا خو د جامو د رنګ سدرۍ (واسکټ) اغوستې دی او یا د کمیس ګرېوان يې ډېر لوی دی. د ده په غاړه کې یو اوږد مزې(تار) هم شته چې ممکن تعویذ ورسره ځوړند و. دا يې یو اړخ ته يې د څادر لاندې پټ کړې دی. ګس لاس ته ولاړ بل کس په ملا د پړي (رسۍ) ولونه دي.
دا ټول کسان بې وسلې دي او ان چې په ملا کې د خنجر نښه هم نشته. داسې ښکاري چې دا ټول د عکاس په فرمایش ورته ناست دي ځکه شا ته يې یوه پرده یا تخته ده.
په هغو ورځو کې خلکو په عکس کې خندا نه کوله او دا یو جدي کار ګڼلې شو. دا عکس د دوېم افغان جنګ د وختونو دی چې اڅکزو پکې د انګریز خلاف جنګ کوو.
اوس پوښتنه دا ده چې سربلند خان اڅکزی څوک و او د جنګ په هغه کلونو کې څنګه د یو انګرېز مخې ته د عکس لپاره کیناستل؟
صفیه حلیم
د خپریدو نېټه- ۱۲ مې ۲۰۱۷ م