د هند په تاریخ کې د نیلاب ښار، د نیلاب خوړه، نیلاب تپه او “آب نیلاب” په نوم یاد شوي ځایونه د اټک سره نزدې اباسین پرغاړه وو.
نیلاب د ټیټو او وچو غرونو هغه لړۍ ده چې د کوهاټ نه واخلې تر چراټ غځیدلي دي. د دغو غرونو دوه لوی سلسلې “چراټ” او “نیلاب دشته” نومېږي. ددوی اوسط لوړ والی د ۳۰۰۰ نه تر ۵۰۰۰ فټ دی. په شمال کې د چراټ دشته تر کابل سیند غځېدلي ده. بل خوا د نیلاب خوړه (باراني اوبه) په لویدیځ کې د “موسا درې” سره “وچ خوړ” ته ورځي او بیا په نظام پور کې اباسین ته ورتوی شي. په ختیځ کې د نیلاب خوړه د کاهي او نظام پور میدان کې د کر کروندی لپاره مناسبه زمکه او خاوره جوړوي.
د غرونو لویدیځ اړخ یاني په “نیلاب خوړه” کې د پیښور کاسه هم شامله وه. ځینو تاریخونو کې یواځې ختیځ اړخ “نیلاب” نومېږی. د غرونو تر ټولو لوړ مقام “نیلاب غاښی” د اپریدو (ژواکي) نه پېل شي او بیا ختیځ کې تراباسین (اټک) رسېږي. په هندي کې د نیل یا نیلا رنګ مختلف حالتونو کې لیدل کېږي. د اټک سره د اباسین اوبه د غرونو تیز نیلا رنګ منعکس کوي. هم هغه وه چې دلته اباسین په ” نیل+آب مشهور شو. بابر کله چې په هندوستان حملو لپاره ورتلو نو د نیلاب سره به يې کیمپ لګاو.
د خوشال خټک یو شعر دی
تور غر يې د هوډی دی، تر تیراه پوری سم تللی
نیلاب او لندی دواړو عجب سر ایښی په پای
سرچینی
۱.د مغربي پاکستان، شمال لویدیځ سرحدي سیمه. ډیوډ ډیخټر. کلیرنډن پریس. ۱۹۶۷م. ۱۰۳ مخ.
۲.تاریخ مرصع.. افضل خان بن اشرف خان بن خوشال خان خټک. یو نیورسټی بک ایجنسی. ۲۰۰۴م