کتاب پلورنځی

تیر کال د دسمبر په یخ ماسپښن، جلال اباد کې مومند خپرندویې ټولنې او کتاب پلورنځي ته ولاړم. خپل د خوښې کتابونه مې اخیستل او له مسول سره خبرې هم کولې. ځینو نورو کتاب پلورنځیو ته هم ولاړم او په لیدو مې زړه باغ باغ شو. دې وطن کې که نا امني او نور مشکلات شته، خو ښه او هیله بخښوونکي کارونه هم روان دي. د کتاب پلورنځیو په اقتصادي اړخ نه غږیږم چې څومره کسانو ته یې کاري زمینې برابرې کړې… خو هر کتاب پلورنځی له کتابونو ډک و.
ما پښتو ژبه کې د اسلامي علومو، سیاست، طب، انجینرۍ، ساینس، تاریخ، ادبیاتو، فلسفې، ورزش، ارواپوهنې او د بلې هرې برخې کتابونه ولیدل چې یا به تالیف و او یا ژباړه. افغانستان کې اوس ځینې ټولنې خپل ایډیټران او ژباړن لري چې هم د نورو کتابونه ترچاپ مخکې ایډیټ کوي او هم د سیمې او نړۍ ځینې مهم اثار پښتو ته ژباړي او بیا یې چاپوي او تشهیروي.
هلته چا راته وویل چې جلال اباد کې ځینې پلورنځي د ورځې ۵۰ او ۸۰ ترمنځ پرچون کتابونه پلوري. په دوی کې ډېر هغه کتابونه وي چې په دولتي او خصوصي پوهنتونونو کې تدریس کیږي. دا زیات د نصاب کتابونه وي چې استادان يې لیکي، خپرندویې اداره یې چاپوي او بیا استاد پخپله محصلینو ته وایی چې دا کتاب واخلي. دا راته یو ډول بي انصافي او د مارکیټ انحصار ښکاره شول.
زما یادیږي د طالبانو په نظام کې په ټول جلال اباد کې دوه یا درې کتاب پلورنځي وو چې څو مشخص کتابونه، مجلې او ورځپاڼې به په کې وې، خو اوس شکر دا بازار دومره تود دی چې افغانان یې تصور نشي کولی. په کابل کې د کتابونو لیکل، ژباړل، ایډیټ، ډیزاین او چاپ په درز روان دی چې بیا هلته نه د افغانستان هر ګوټ ته خپرېږي.
یو شمېر خپرندویې ټولنې او هټۍ په خپلو کې د کتابونو د تبادلې او راکړې ورکړې سیسټم هم لري. یوه ټولنه کتاب چاپوي، خو بله ترې ویړیا اخلي او په بدل کې خپل چاپ کتابونه ورته ورکوي. یوه بله ښه خبره دا ده چې په افغانستان کې چاپېدونکي کتابونه اوس د آی اس بي ان نمبر هم لري.
International Standard Book Number (ISBN)
په نړیوال کچ پلورنځي، ټولنې، کتابتون او نورې ادارې د کتابونو د شمېر، ریکارډ، د اخیستلو اسانه لار، مارکیټنګ او نورو رسمی‌کارونو لپاره، آی اس بي ان کاروي چې اوس یې افغانستان هم لري.
خپرندویې ټولنې او کتاب پلورنځي خپلې ویبپاڼې، فیسبوک او ټویټر حسابونه هم لري. ځینې د لیکوال او ژباړن سره د چاپ کتاب په اړه خبرې کوي او بیا یې ویډیو د تشهیر او اعلان په توګه په خپل فیسبوک خپروي. ځینې یې کتابونه آن تر کوره هم در رسوي. په نورو هېوادونو کې کتابونه په کرایه هم ورکول کیږي،‌ شاید آینده کې دا هم وشي.
په پلورنځیو کې پاکستان، ایران او نورو هېوادونو چاپ پښتو، دري، عربي، اردو او انګلیسي کتابونه هم موندل کیدای شي. افغانستان کې دننه د کتابونو چاپ، ژباړه، تشهیر او مارکیټېنګ له شک پرته چې د وروستیو لسیزو یو مهم او غټ پرمختګ دی.
جعفر هاند